Dernek Tüzüğünün Hazırlanması
Dernekler Kanunu’nun 4. Maddesinde her derneğin bir tüzüğü olması şartı belirtilmektedir ve derneklerin temel yapıtaşlarını bu tüzükler oluşturmaktadır.
Dernek tüzüğü, derneğin dış dünyaya nasıl bir tablo çizdiğini, değerlerini, amaçlarını, işleyişini, görev ve yetki dağılımı gibi birçok önemli ve gerekli hususları göstermektedir. Bu nedenle Tüzük hazırlığı yeterli derecede bilgi ve deneyim isteyen bir çalışmadır.
Dernek Tüzüğünün Hazırlanmasının Aşamaları
Dernek tüzüğü hazırlanırken öncellikle Ek-2 belgesini doldurmalıdır. Bu belge hazırlandığında dernek tüzüğünün çerçevesi de oluşacaktır.
Dernek tüzüğü oluşturulurken genellikle bu konuda danışmanlık desteği alınmaktadır. Ancak bu sürece kurucu dernek üyeleri varsa gönüllülerin, paydaşların da dahil olması geniş perspektifli bir tüzüğün hazırlanmasına imkan tanıyacaktır. Genellikle karşılaşılan sorun veya eksiklik tüzünün bir süre sonra derneğin faaliyetlerine cevaz vermeyerek yenilenme gerekliliğidir. Bu da sonradan genel kurul toplanmasına gerek duyulmasına, gereksiz kırtasiyecilik, bürokrasi, zaman ve kaynak israfına neden olmaktadır.
Dernek tüzüğü oluşturulurken en dikkat edilmesi gereken nokta oluşturulan tüzüğün derneğin hangi amaçlara hizmet ettiği ve hangi faaliyetleri gerçekleştirmek için kurulduğunu net bir şekilde göstermesidir.
Dernek tüzüğü hazırlanırken derneğin merkez lokasyonu haricinde şubeleşme durumu olacak ise tüzükte şube kurulum faaliyetinin olacağı belirtilmelidir. Şube kurulması erken dönemlerde gerekli değilse bile tüzükte olmasında bir sakınca bulunmamaktadır.
Dernek tüzüğü için herhangi bir madde sayı sınırlaması bulunmamaktadır ancak belirli başlı sabit oturmuş maddeler vardır. Bu maddeler kanunlar tarafından belirtilmiştir bu maddeler haricinde yönetmeliğe uygun olarak yeni maddeler eklenebilir. Bu noktada karşılaşılan sorunlardan birisi de tüzük maddelerinin kanun, yönetmelik ve sair mevzuata uygun olmaması nedeniyle onaylanmamasıdır. Bu durum dernek yöneticileri tarafından istenmeyen durumların başında gelmektedir.
Zorunlu maddeler;
-Derneğin (adı / adresi /amacı / ilgili olduğu konular / faaliyetleri ve eylemleri)
-Dernek (üyelik şartları / üyeliğinin sonlanması veya üyeliğinden çıkarılma hususları / kurullarının tanımları, görev ve yetkileri / şubeleri varsa şube detay bilgileri / üyelik aidat sisteminin detaylı açıklanması / borçlanma türleri / iç denetim mekanizmasının görev ve yetkileri / fesih işlemlemlerinin mal varlığı üzerine yansımaları)
-Genel kurulun (oluşturulma şekli, toplanma yeri ve zamanı / görev, yetki ve karar alma esasları)
-Tüzük değişikliklerinin usul ve esaslarıdır.
